Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów z jakim dziecko zgłasza się do pediatry. W pierwszej części tekstu, szczegółowo omawiającego różnorodne przyczyny kaszlu ostrego i przewlekłego, przedstawiono podział przyczyn kaszlu. Omówiono praktyczne zasady diagnostyki i leczenia kaszlu o etiologii fizjologicznych mechanizmów obronnych układu oddechowego zaliczamy:1. Kaszel2. Kichanie3. Oczyszczanie śluzowo – rzęskowe (cząsteczki~5 um)4. Oczyszczanie pęcherzykowo – oskrzelikowe przez makrofagi (cząsteczki~1-3um)5. Mechanizmy immunologiczne dróg jest często spotykanym i bardzo ważnym objawem chorobowym ze strony układu oddechowego u dzieci. Rzadko bywa jedynym objawem choroby, choć może tak właśnie się zdarzyć, np. w astmie. W codziennej praktyce duże znaczenie ma rozróżnienie pomiędzy kaszlem ostrym i przewlekłym oraz zwrócenie uwagi na charakter odksztuszanej OSTRYNajczęstszymi przyczynami kaszlu ostrego u dzieci są· wirusowe i bakteryjne zakażenia dróg oddechowych· aspiracja ciała obcegoPodczas ostrych infekcji wirusowych zostaje uszkodzony i złuszczony nabłonek rzęskowy w miejscu toczącego się procesu zapalnego. Powoduje to odsłonięcie receptorów kaszlowych, które reagują wówczas na niewielkie i niespecyficzne bodźce, np. dym tytoniowy lub zmianę temperatury powietrza. Kaszel po infekcji może utrzymywać się nawet do 6 tygodni. Po tym czasie zostaje odbudowany nabłonek dróg nie podaje się leków przeciwkaszlowych w leczeniu kaszlu ostrego. Należy pamiętać, że chorzy na astmę oskrzelową w trakcie infekcji wymagają zazwyczaj wyższych dawek kortykosteroidów podawanych w ciała obcego objawia się gwałtownym, krótkotrwałym kaszlem. Niestety, często epizod ten uchodzi uwadze otoczenia. W dalszej obserwacji u dziecka może pojawić się przewlekłe pokasływanie i asymetria zmian słuchowych nad płucami. Podejrzenie aspiracji ciała obcego stanowi wskazanie do PRZEWLEKŁYKryterium decydującym o rozpoznaniu kaszlu przewlekłego jest jego czas trwania. Kaszel przewlekły utrzymuje się co najmniej przez 6 tygodni. Ze względu na charakter wydzieliny oskrzelowej (lub jej brak), kaszel przewlekły dzielimy naKaszel produktywny z obfitym wykrztuszaniemKaszel produktywny ze skąpym wykrztuszaniemKaszel nieproduktywnyPRZYCZYNY KASZLU PRODUKTYWNEGO Z OBFITYM WYKRZTUSZANIEM· Rozstrzenie oskrzeli = bronchiectases· Przewlekłe zapalenie oskrzeli = bronchitis chronica· Ropień płuca = abscessus pulmonis· Rozwinięty obrzęk płuc = oedema pulmonum· Przetoka opłucnowo-oskrzelowa· MukowiscydozaPRZYCZYNY KASZLU PRODUKTYWNEGO ZE SKĄPYM WYKRZTUSZANIEMAstma oskrzelowa = asthma bronchialePrzewlekłe zapalenie oskrzeli = bronchitis chronicaBakteryjne zapalenie płuc = pneumoniaStan przedobrzękowy płucRak oskrzelowy = ca bronchogenesZawał płuca = infarctus pulmonisPRZYCZYNY KASZLU NIEPRODUKTYWNEGOŚródmiąższowe zapalenie płuc = pneumonia interstitialisAlergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych = alveolitis allergica Sarkoidoza = sarcoidosisZwłóknienie płuc = fibrosis pulmonumSuche zapalenie opłucnej = pleuritis siccaCiało obce w oskrzelu NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY KASZLU PRZEWLEKŁEGO U DZIECIZESPÓŁ SPŁYWANIA Z NOZDRZY TYLNYCH = PNDS (dawna nazwa: zespół zatokowo – oskrzelowy = sinobronchitis)ASTMA OSKRZELOWAŻOŁĄDKOWO – PRZEŁYKOWA CHOROBA REFLUKSOWA = GERDATYPOWE INFEKCJE UKŁADU ODDECHOWEGOKASZEL PSYCHOGENNYW tej części omówione zostaną infekcyjne przyczyny kaszlu. Przyczynom nieinfekcyjnym poświęcona będzie druga część ZAKAŻENIA UKŁADU ODDECHOWEGOInfekcje wirusowe są najczęstszą przyczyna kaszlu infekcyjnego u dzieci. Wpływają one na wzrost reaktywności oskrzeli. Późna reakcja alergiczna po infekcjach wirusowych utrzymuje się nawet przez 4 – 6 tygodni (!). W tym okresie u dziecka już „wyleczonego” może utrzymywać się kaszel. Zakażenia wirusowe indukują odpowiedź immunologiczną o profilu cytokinowym Th2 ( Il-5), zwiększają napływ eozynofilów, nasilają wytwarzanie IgE w błonie śluzowej ( = „promowanie” astmy oskrzelowej)KRZTUSIECCzy dziecko szczepione przeciw krztuścowi może na tę chorobę zachorować? Tak, ponieważ po wprowadzeniu szczepionkowych szczepów B. pertussis nastąpiła ekspansja w populacji szczepu "dzikiego" wytwarzającego podjednostkę toksyny krztuścowej S1A, która nie wchodzi w skład dostępnych szczepionek. Poza tym nie wszystkie dzieci są szczepione ze względu na przeciwwskazania do szczepień lub ich nieuzasadnione odraczanie i brak współpracy z rodzicami. Ponieważ okres odporności poszczepiennej wynosi około 5-10 lat, po tym okresie wzrasta liczba osób ponownie wrażliwych na zakażenie Bordetella KRZTUŚCA U DZIECI I MŁODZIEŻY PODDANYCH OBOWIAZKOWEMU SZCZEPIENIUPrzebieg krztuśca u dzieci zaszczepionych różni się od klasycznego przebiegu chorobyPrzebieg choroby jest zazwyczaj objawem jest kaszel przewlekły suchy lub ze skąpym odkrztuszaniemWe krwi nie stwierdza się typowej dla krztuśca limfocytozyZAKAŻENIA MYCOPLASMA PNEUMONIAEWystępują najczęściej u dzieci w wieku 5 – 15 podstępny, może być bezgorączkowyKaszel jest nieproduktywnyOsłuchiwaniem płuc stwierdza się obturacjęRozpoznanie ułatwia stwierdzenie odczynu opłucnej (niewielka ilość płynu) i powiększenie węzłów chłonnych wnęk płucnychO rozpoznaniu decyduje badanie serologiczne (a nie wymaz z dróg oddechowych !)Antybiotykoterapia: makrolidy, tetracykliny (nie krócej niż 14-21 dni)ZAKAŻENIA PASOŻYTNICZEGlistnica płucna. Do typowych objawów należą: kaszel, plwocina podbarwiona krwią, wysoka eozynofilia, zwiewne zmiany naciekowe w płucachZespół larwy wedrującej wywołany przez larwę psią lub kocią (Toxocara). Charakterystyczne objawy to gorączka, kaszel, świszczący oddech, bóle brzucha, wysoka eozynofilia u przewlekle kaszlącego dziecka nakazuje wykonanie badania kału na pasożyty.